مراقبت از زخم های پوستی حیوانات خانگی
مراقبت از زخم‌های گربه نیاز به دقت و رعایت بهداشت دارد تا از عفونت و تأخیر در روند بهبود جلوگیری شود. زخم ها بسته به عمق، وسعت و عامل ایجاد کننده می توانند از آسیب های بسیار سطحی تا جراحت های تهدید کننده زندگی متغیر باشند.
در صورتی که زخم خطرناک و عمیق نباشد و بسیار سطحی باشد معمولا جای نگرانی نیست و معمولا می توان بدون نیاز به بستری در کلینیک دامپزشکی، با درمان های خانگی و استفاده از جعبه کمک های اولیه مشکل را حل کرد. در ابتدا باید محل زخم را با آب تمیز یا سرم فیزیولوژی به آرامی شست‌وشو داد تا هرگونه آلودگی و ذرات خارجی پاک شود. سپس ناحیه را به آرامی خشک کرده و در صورت نیاز موهای اطراف زخم را کوتاه کرد تا تهویه بهتر صورت گیرد و آلودگی کمتر شود. از پانسمان‌های خیلی سفت یا بستن محکم زخم باید پرهیز کرد، چون می‌تواند باعث تحریک پوست و کند شدن روند ترمیم شود. بعد از توقف خونریزی و تمیز کردن زخم گربه، استفاده از داروهای ترمیم کننده زخم مثل اسپری طبیعی ساناورا می‌تواند موثر باشد. با این حال، در شرایطی که زخم عمیق است یا گربه دچار خونریزی شدید با علائم عفونت مانند تورم، قرمزی شدید، بوی بد یا ترشح چرکی باشد؛ نباید تنها به اسپری های ترمیمی اکتفا کرد و باید فوراً به دامپزشک مراجعه کرد.
برای اطلاع از نحوه مراقبت و درمان زخم های ساده حیوانات خانگی اینج راکلیک کنید.
برای اطلاعات بیشتر راجع به اسپری ترمیم زخم پوستی ساناورا کلیک کنید
برای خرید داروی ترمیم زخم های پوست گربه ساناورا کلیک کنید
در زخم بسیار سطحی و غیر عفونی تنها لایه بیرونی اپیدرم درگیر می شود و معمولاً بدون خونریزی یا با خونریزی بسیار ناچیز همراه هستند. این نوع خراش ها اغلب در نتیجه درگیری با گربه های دیگر، تماس با اشیای تیز یا خاراندن بیش از حد ایجاد می شوند. از ویژگی های کلیدی اینگونه زخم ها اینست که تنها لایه کورنئوم اپیدرم آسیب می بیند. در این شرایط معمولاً درمان زخم گربه در خانه امکان پذیر است. نیازی نیست نگران باشید چرا که بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می یابند. خطر عفونت در این موارد بسیار کم است اما در گربه های با سیستم ایمنی ضعیف احتمال عفونی شدن زخم وجود دارد.
فرآیند کلی ترمیم زخم
در واقع پوست از دو لایه اصلی تشکیل شده است که اپیدرم (روپوست) و درم (پوست) نامیده می شوند. که هر کدام نقش مهمی در محافظت از بدن و ترمیم زخم ها دارند. اپیدرم خارجی ترین لایه پوست است و عمدتاً از سلول های کراتینوسیت (تولید کننده کراتین) تشکیل شده است. این لایه فاقد رگ های خونی است و تغذیه آن از طریق انتشار مواد از درم انجام می شود. این لایه از پوست به مانند یک سد فیزیکی از ورود میکروب ها به بدن جلوگیری می کند. لایه ضخیم تری زیر اپیدرم است و حاوی عروق خونی، اعصاب، فولیکول های مو، غدد عرق و چربی و رشته‌های کلاژن و الاستین است که درم نامیده می شود. فرآیند ترمیم زخم بطور کلی شامل مراحل زیر است:
- مرحله التهابی: پلاکت ها و سلول های ایمنی از درم به زخم مهاجرت می کنند.
- مرحله تکثیری: فیبروبلاست ها کلاژن تولید می کنند و اپیدرم بازسازی می شود.
- مرحله بلوغ: بافت اسکار (جای زخم) در درم تشکیل می شود و اپیدرم بتدریج به حالت عادی بر می‌گردد.
پانسمان زخم گربه
در برخی زخم ها احتیاج است که زخم با گاز استریل پوشانده شود ولی در بعضی زخم ها چنین کاری توسعه نمی شود. در صورت نبودن گاز استریل می توان از یک پارچه یا حوله تمیز، نرم و ضدعفونی شده استفاده کرد.
یکی از مواردی که در آن نباید از گاز استریل استفاده کرد، زخم های مرطوب یا ترشح دار می باشند که به جای باند پیچی، نیاز به محیطی خشک دارند. به یاد داشته باشید؛ استفاده از گاز استریل در این موارد می تواند رطوبت را به دام انداخته و باعث رشد باکتری ها یا عفونت شود.
موارد دیگری مانند زخم های سوختگی درجه یک یا پوست های تاول زده نیز ممکن است نیازی به پوشش با گاز استریل نداشته باشند. این کار می تواند باعث چسبندگی گاز به زخم و آسیب بیشتر به بافت ها شود. در عوض ممکن است دامپزشکان استفاده از پمادهای مخصوص سوختگی و پوشش های غیر چسبنده را توصیه نمایند.
علاوه بر این، اگر زخم عفونی شده و نیاز به تخلیه ترشحات دارد، پوشاندن آن با گاز استریل بدون نظارت پزشکی می تواند وضعیت را بدتر کند. در چنین مواردی، مشورت با پزشک برای انتخاب روش مناسب درمان ضروری است.
همچنین، در زخم های سطحی و کوچک که در معرض آلودگی نیستند، پوشاندن زخم ممکن است ضروری نباشد. زیرا قرار گرفتن در معرض هوا می تواند روند بهبودی را تسریع کند.
درمان گربه زخمی
حال به روش های درمان هر کدام از انواع زخم ها و بررسی هر کدام با توجه به خصوصیات و شدت آن ها می پردازیم.
- خراش‌های بسیار سطحی (Superficial Scratches)
- ویژگی ها: آسیب فقط به لایه بیرونی پوست (اپیدرم)، خونریزی کم یا بدون خونریزی.
- اقدامات درمانی: معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می کند و تمیز کردن زخم اطراف زخم کافی بنظر می رسد. استفاده از اسپری های ترمیم کننده مثل ساناورا برای سرعت بخشیدن به ترمیم زخم مفید است.
- ساییدگی پوست (Abrasions)
- ویژگی ها: از بین رفتن لایه‌های سطحی پوست، ترشح مایع شفاف، احتمال آلودگی زیاد است.
- اقدامات درمانی: شست و شوی دقیق با سرم فیزیولوژی، پماد آنتی بیوتیک موضعی در صورت نیاز، جلوگیری از لیس زدن.
- استفاده از داروهای ترمیم کننده مثل ساناورا برای سرعت بخشیدن به ترمیم زخم مفید است.
- بریدگی‌های سطحی (Superficial Lacerations)
- خصوصیات: پارگی جزئی درم، خونریزی متوسط، لبه‌های صاف زخم صاف است.
- اقدامات برای درمان: فشار بر روی موضع برای توقف خونریزی، شستشوی محل با سرم، استفاده از آنتی بیوتیک موضعی و بخیه در صورت نیاز.
- استفاده از داروهای ترمیم کننده مثل ساناورا برای سرعت بخشیدن به ترمیم زخم مفید است.
- زخم‌های سوراخ‌شده سطحی (Superficial Puncture Wounds)
- خصوصیات: ورودی کوچک و عمق کم (کمتر از ۱ سانتی‌متر)، خطر عفونت همچنان وجود دارد.
- درمان: شست‌وشوی عمیق با سرم، استفاده از آنتی‌بیوتیک طبق تجویز دامپزشک، مراقبت از تشکیل آبسه.
- پس از بند آمدن خونریزی استفاده از استفاده از داروهای ترمیم کننده مثل ساناورا تحت نظر دامپزشک.
- بریدگی‌های عمیق (Deep Lacerations)
- خصوصیات: آسیب به عضلات یا بافت زیرجلدی، خونریزی شدید.
- درمان: فشار موضعی روی زخم، مراجعه فوری به دامپزشک، بخیه و آنتی‌بیوتیک ( احتمالا هم موضعی و هم بصورت خوراکی، بر اساس صلاحدید دامپزشک).
- پس از بند آمدن خونریزی استفاده از استفاده از داروهای ترمیم کننده مثل ساناورا تحت نظر دامپزشک.
- زخم‌های سوراخ شده عمیق (Deep Puncture Wounds)
- خصوصیات: عمق بیش از ۱ سانتی‌متر، خطر بالای عفونت و آبسه.
- درمان: جراحی، آنتی‌بیوتیک ( احتمالا هم موضعی و هم بصورت خوراکی، بر اساس صلاحدید دامپزشک) ، قرار دادن درناژ در صورت نیاز.
- زخم‌های پاره-پاره (Avulsion Wounds)
- خصوصیات: جداشدن پوست از بافت زیرین، خونریزی شدید.
- درمان: مراقبت اورژانسی، جراحی ترمیمی، پیوند پوست در صورت لزوم و مصرف آنتی‌بیوتیک قوی .
- زخم‌های له‌شده (Crush Injuries)
- خصوصیات: آسیب چندلایه (پوست، عضله، استخوان)، خطر نکروز.
- روش های درمان: جراحی، گاهی قطع عضو، مصرف آنتی‌بیوتیک قوی.
- زخم‌های حرارتی (سوختگی‌ها)
- خصوصیات:
- درجه ۱ : قرمزی
- درجه ۲ : تاول
- درجه ۳ : آسیب عمیق به بافت
- درمان: خنک کردن ناحیه، پماد سوختگی، درمان شوک ناشی از سوختگی در نوع درجه 3 توسط دامپزشک.
- زخم های ناشی از شکار (Traumatic Degloving Injuries)
- خصوصیات: پوست به طور کامل کنده می شود، آسیب شدید به عروق و اعصاب
- درمان: جراحی اورژانسی، کنترل خونریزی، پیش آگهی ضعیف
-
هشدار: در کلیه موارد فوق چنانچه به آنتی بیوتیک نیاز باشد، دامپزشک با توجه به معاینات و شدت جراحت، دارو و روش مصرف مناسب آنتی بیوتیک را تجویز می کند. از استفاده خودسرانه و بی رویه این دارو ها برای حیوانات خانگی خودداری کنید.
مراقبت از زخم گربه، از تمیز کردن به موقع گرفته تا استفاده از اسپری‌های مناسب و شناخت علائم هشداردهنده عفونت، نقش مهمی در سلامت و بهبود سریع‌تر حیوان خانگی شما دارد. فراموش نکنید هر زخمی هرچند کوچک، اگر به‌درستی درمان نشود، می‌تواند به عفونت‌های خطرناک منجر شود.
