آنتی بیوتیک ها داروهایی موثر برای درمان عفونت های باکتریایی می باشند که با کشتن باکتری ها یا مهار رشد و تکثیر آنها اثر خود را ایفا می کنند. با این حال استفاده بیش از حد و نادرست از آنها سبب مقاوم شدن باکتری ها به این ترکیبات می گردد.
تا قبل از پیدایش آنتی بیوتیک ها، بیماری های عفونی علت اصلی مرگ و میر بین انسان ها محسوب می شدند.
پیدایش آنتی بیوتیک ها و استفاده بالینی از آنها برای درمان بیماری های عفونی مهم ترین دستاورد پزشکی در قرن بیستم میلادی محسوب می شود.
تاریخچه پیدایش آنتی بیوتیک ها
بیش از 2000 سال پیش مردم کشورهایی مثل صربستان، چین، یونان و مصر از میکروب هایی که ترکیبات آنتی بیوتیکی تولید می کنند برای درمان عفونت ها استفاده می کردند. برای مثال در مصر باستان از نان های کپک زده یا خاک های درمانی برای درمان عفونت ها استفاده می شده است.
شروع عصر مدرن آنتی بیوتیک ها به کشف پیش داروهای سنتتیک (مصنوعی) سالوارسان (Salvarsan) و نئو سالوارسان (Neosalvarsan) توسط پاول ارلیش (Paul Ehrlich) در سال 1910 بر می گردد، گرچه این دو دارو امروزه مصرفی ندارند. در ادامه آنتی بیوتیک پرونتوسیل (Prontosil) از خانواده سولفانامیدها توسط یک باکتری شناس آلمانی به نام جرارد دوماک (Gerhard Domagk) کشف شد. در سال 1928 نیز الکساندر فلمینگ (Alexander Fleming) قادر به جداسازی آنتی بیوتیک پنی سیلین از قارچ پنی سیلیوم نوتاتوم (Penicillium notatum) گردید. با این حال بیش از 1 دهه طول کشید تا پنی سیلین برای درمان عفونت های باکتریایی مورد استفاده بالینی قرار گیرد. در نهایت گروهی از دانشمندان آکسفورد قادر به تولید و توزیع انبوه پنی سیلین در سال 1945 گردیدند. در همان سال فلمینگ همراه با برخی از این دانشمندان به دلیل کشف پنی سیلین و نقش آن در درمان بیماری های عفونی برنده جایزه نوبل شدند. کشف پنی سیلین توسط فلمینگ مسیر را برای توسعه آنتی بیوتیک ها هموار کرد.
در دهه 1940 میلادی، استرپتومایسین و تعدادی دیگر از آنتی بیوتیک ها در حین تحقیق روی میکروب های خاک شناسایی شدند.
سال های 1940 تا 1962 میلادی عصر طلایی آنتی بیوتیک ها نامیده می شود. اکثر کلاس های آنتی بیوتیکی که ما امروزه هم از آنها استفاده می کنیم در این دوره کشف و وارد بازار شدند. هر کلاس شامل چندین آنتی بیوتیک است که به مرور زمان کشف شده اند یا این که در اثر تغییر آنتی بیوتیک های قدیمی به وجود آمده اند.
استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها در دهه های 50 و 60 میلادی به طور قابل توجهی مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی را کاهش داد.
با این حال تقریبا از دهه 1990 میلادی به بعد هیچ آنتی بیوتیک جدیدی به بازار عرضه نشده است و به دلیل استفاده بیش از حد و نادرست از آنتی بیوتیک های قبلی هم علیه آنها مقاومت ایجاد گردیده است. مقاومت آنتی بیوتیکی خطری بزرگ است که انسان ها، حیوانات و محیط زیست را تهدید می کند و سبب افزایش شدت بیماری، بالا رفتن میزان مرگ و میر، طولانی شدن دوره بستری شدن و افزایش هزینه های درمان می شود. به همین دلیل باید به دنبال جایگزینی مناسب برای این ترکیبات باشیم.
