بیماری استرپتوکوکوزیس در ماهی قزل آلا
عفونت استرپتوکوکی یکی از رایج ترین بیماری های عفونی ماهی های سردآبی است که میتواند بصورت حاد یا مزمن بروز کند. متاسفانه این عفونت در تمام طول سال بروز میکند و عامل ایجادکننده آن در استخرها وجود دارد. هر زمان که شرایط محیطی نامساعد شود (درجه حرارت بالا، کمبود اکسیژن محلول در آب، تراکم بیش از حد ماهی ها، وجود مقادیر زیاد مواد آلی به ویژه نیتریت در آب و آلودگی به انگل های خارجی)؛ احتمال بروز بیماری استرپتوکوکوزیس در ماهی قزل آلا وجود دارد.
متاسفانه به دلیل نقص مدیریتی اکثر مراکز تکثیر و پرورش ماهیان سردابی(قزل آلای رنگین کمان) کشور با این بیماری دست و پنجه نرم میکنند. این بیماری دارای این قابلیت است که به شکل همه گیر مزارع ماهیان سردآبی را در اقلیم‌های مختلف تهدید نماید و خسارتهای اقتصادی زیادی را به صنعت آبزی پروری وارد نماید. عامل این بیماری یک نوع باکتری از دسته استرپتوکوک‌ها به نام استرپتوکوکوزیس اینیایی (S.iniae) است.
نحوه انتقال بیماری استرپتوکوکوزیس
متاسفانه راه های انتقال استرپتوکوزیس در ماهی بسیار زیاد است. عامل بیماری زا به صورت مستقیم از ماهی بیمار به ماهی سالم منتقل میشود. گاهی هم به صورت غیر مستقیم از طریق آب و خوراک منتقل میشود. باکتری بیماری زا می تواند در آب، لجن بستر، بدن ماهیان آلوده(حتی در شرایط انجماد) و غذای آلوده تا مدت‌ها باقی بماند. این باکتری می تواند درجه حرارت ۴ تا ۴۵ درجه سانتی گراد و pH قلیایی را به خوبی تحمل کند.
علایم بیماری استرپتوکوکوزیس
ماهی هایی که به عفونت های استرپتوکوکی مبتلا می شوند یا بدون علامت و خیلی ناگهانی می میرند یا علائمی مانند شنای عمودی، خونریزی روی سرپوش آبشش و قاعده باله ها، مقعد و داخل یا اطراف کره چشم، زخم و تیره شدن سطح بدن، کدر شدن سطح چشم و بیرون زدگی چشم؛ دارند. بسته به وسعت درگیری و تراکم ماهی ها، سطح ایمنی و میزان باکتری موجود در محیط، شدت بروز علائم متفاوت است.
عوامل مستعد کننده ماهی به بیماری استرپتوکوکوزیس
بسیاری عوامل وجود دارند که میتوانند احتمال آلودگی و عفونت با استرپتوکوک ها را در ماهی افزایش دهند. یکی از این موارد که بسیار هم مهم است، رایط استرس زاست. برای مثال وقتی تعداد زیادی ماهی در یه مکان کوچک با هم زندگی میکنند و تراکم بالاست؛ این تراکم به نوعی استرس محسوب میشود و باعث مستعد کردن ماهی ها به بیماری استرپتوکوکوزیس میشود. علاوه بر بالا بودن تراکم؛ جابجا کردن و یا دستکاری ماهیان، افزایش درجه حرارت آب، کاهش کیفیت آب و تغذیه نامناسب همه از جمله عوامل مهم بروز استرس در ماهی ها هستند.
بیماری زایی استرپتوکوک در انسان
یکی از نکات مهمی که باید در مورد استرپتوکوکوزیس در ماهی ها بدانیم این است که این بیماری از دسته بیماری های مشترک انسان و ماهی است. بنابراین باید در برخورد با آن نکات بهداشتی لازم را رعایت کرد مثلا بهتر است که هنگام کار در مراکز پرورش ماهی از دستکش و صابون های ضد باکتری استفاده شود به خصوص اگر خراش یا زخم پوستی وجود داشته باشد.
کنترل و پیشگیری از بیماری استرپتوکوکوزیس
برای کنترل و پیشگیری از بیماری استرپتوکوکوزیس در ماهی موارد زیر را به خاطر بسپارید:
- کاهش تراکم ماهی تا حد استاندارد بخصوص در مناطق شیوع بیماری
- دفن بهداشتی ماهیان تلف شده با آهک
- کنترل کیفیت آب مزارع پرورشی
- تهیه بچه ماهی از مراکز معتبر و قرنطینه کردن آنها قبل از ورود به استخر
- تهیه غذا از شرکتهای معتبر و مطمئن
- استفاده از سین بیوتیک ها و ترکیبات محرک ایمنی در خوراک
برای اطلاعات بیشتر سین بیوتیک MLC برای آبزیان اینجا کلیک کنید.
برای خرید سین بیوتیک MLC برای آبزیان اینجا کلیک کنید.
- واکسیناسیون و ضدعفونی بچه ماهیان بالای سه گرم قبل از ورود به استخر
- جلوگیری از ورود استرس به ماهی بویژه در فصول گرم و در آبهای با درجه حرارت بالاتر از ۱۶ درجه سانتی گراد
- ضدعفونی دوره ای استخرها، تجهیزات و ماهی ها
