علت مرگ ناگهانی مرغ
سندروم مرگ ناگهانی (SDS) یا Sudden death syndrome یکی از علت های اصلی مرگ و میر جوجه های گوشتی در انتهای دوره پرورش می باشد. در واقع این سندروم حاصل اصلاح نژاد طیور گوشتی تجاری برای سرعت بخشیدن به رشد و وزن گیری و کوتاه کردن دوره پرورش آن هاست. سندروم مرگ ناگهانی با نام های مرگ سریع، سندروم مرگ حاد، حمله قلبی (سکته)، مرگ در شرایط خوب، متورم شدن ریه و بیماری افتادن به پشت نیز شناخته می شود. در این بیماری جوجه بعد از تغذیه کامل ناگهان شروع به بال بال زدن کرده و در عرض 1 تا 2 دقیقه به پشت افتاده و میمیرد.
در این حالت عضلات به سرعت رشد می کنند اما سایر اندام ها مثل قلب و ریه فرصت کافی برای تکامل و عملکرد نرمال ندارند. وزن بالای جوجه (افزایش متابولیسم) و نیاز به خونرسانی و اکسیژن بیشتر، فشار را بر روی قلب زیاد کرده اما کمبود ظرفیت ریوی باعث کاهش کارایی تنفسی می شود. این امر موجب افزایش فشار خون ریوی (pulmonary hypertension syndrome (PHS))، اتساع و هایپرتروفی بطن راست و در نهایت آسیت (ascitis) می گردد که یکی از عمده ترین علل تلفات در گله های تجاری جوجه های گوشتی است.
شیوع سندروم مرگ ناگهانی در طیور
سندروم مرگ ناگهانی می تواند تا 5% گله های جوجه های گوشتی را درگیر کند و پیک بروز آن در سن 2 تا 4 هفتگی است. نرخ شیوع مرگ ناگهانی در بوقلمون ها بیشتر و حدود 6 تا 10% است. شیوع سکته طیور در جوجه های نر (80-70%) شایع تر از جوجه های ماده (25-20%) است چرا که خروس ها نرخ رشد و متابولیسم بالاتری نسبت به مرغ ها دارند. این عارضه زیان اقتصادی جدی به تولید کنندگان طیور وارد میکند چرا که درصد قابل توجهی از کل تلفات در جوجه ها را به خود احتصاص می دهد.
درمان سکته مرغ
علل دقیق سندروم مرگ ناگهانی (SDS) همچنان نامشخص است، اما به نظر می‌رسد مشکلات قلبی عامل احتمالی این وضعیت در جوجه‌های گوشتی باشد. استفاده از برخی از داروهای ضد میکروبی مانند فورازولیدون و یونوفوره ها نیز می توانند سبب ایجاد بیماری های قلبی در طیور شوند. از آن جایی که متاسفانه جوجه‌ها تا کمتر از یک دقیقه قبل از مرگ هیچ علائم کلینیکی قابل مشاهده و رفتار غیرعادی از خود نشان نمیدهند، پیشگیری تنها راه مقابله با این سندروم است. پیشگیری از سندروم مرگ ناگهانی دشوار و عمدتاً از طریق اصلاح پارامترهای مدیریت گله، شامل تغییرات رژیم غذایی، تنوع بخشی به برنامه نوردهی، شرایط حرارتی و تراکم جوجه‌ها صورت انجام می شود اما این روش ها به طور کامل موثر نیستند و اغلب تولید را کمتر سودآور می‌کنند، چرا که باعث کاهش سرعت وزن گیری و طولانی‌تر شدن دوره‌ی رشد می‌شوند.
داروی گیاهی سندرم مرگ ناگهانی طیور;نیگروکس
امروزه گیاهان دارویی در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها از جمله اختلالات قلب و عروق کاربرد فراوان دارند. داروی گیاهی تقویت عملکرد قلبی “نیگروکس” بر پایه ترکیبات موثره گیاهان زالزالک و سیر فرموله شده است و می تواند بطور موثری در پیشگیری از سندرم افزایش فشار ریوی (PHS) و مرگ ناگهانی (SDS) در گله طیور کاربرد داشته باشد.
مکانیسم اثرات نیگروکس
ترکیبات فعال موجود در عصاره زالزالک که عمده آن را فلاونوئیدها تشکیل می دهند، از طریق خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تنظیم قدرت انقباض قلب سبب بهبود عملکرد و محافظت از سیستم قلبی و عروقی می شود.
فعالیت آنتی اکسیدانی : زالزالک غنی از ترکیبات فعالی همچون آنتوسیانین ها، فلاونوئیدها و ترکیبات فنولیک است. این ترکیبات بوژیه آنتوسیانین ها فعالیت آنتی اکسیدانی قوی دارند. بطور کلیمکانیسم فعالیت آنتی اکسیدانی زالزالک شامل افزایش غلظت نیتریک اکسید (NO)، کاهش غلظت پراکسید هیدروژن (H₂O₂) و مالون‌دی‌آلدئید (MDA)، و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند نیتریک اکسید سنتاز و کاتالاز (CAT) و مهار تشکیل گونه‌های فعال اکسیژن (ROS)
از طرفی نیتریک اکساید (NO) نقش مهمی در گشاد کردن عروق و کاهش فشار خون دارد. عصاره زالزالک با تحریک سنتز نیتریک اکساید در سلول‌های اندوتلیال توسط اندوتلیال نیتریک اکساید سنتاز (eNOS) منجر به تولید cGMP شده که در نتیجه باعث ریلکس شدن عضلات صاف عروق و کاهش فشار خون می شود.
کاهش التهاب: مکانیسم‌های اصلی ضدالتهابی عصاره زالزالک شامل مهار بیان سیکلواکسیژناز (COX)-2 و فاکتورهای التهابی NF-κB و TNF-α و NLRP-3 که نقش کلیدی در بروز التهاب‌های مختلف و آسیب بافتی ایفا میکند می باشد. عصاره زالزالک با مهار این فاکتورها و در نتیجه مهار التهاب از آسیب به دیواره‌های قلب و عروقی محافظت میکند.
تنظیم پروفایل چربی : عصاره زالزالک نقش مهمی در تنظیم چربی‌ها ایفا کند که عمدتاً شامل بهبود سطوح LDL، HDL، آسپارتات ترانسفراز AST، آلانین ترانسفراز ALT، تری گلیسیرید TG، کلسترول تام TC و سایر نشانگرهای چربی است. AMPK یک آنزیم مهم در تنظیم انرژی سلولی است. فعال‌سازی AMPK توسط زالزالک می‌تواند متابولیسم انرژی سلولی را بهبود بخشد و از طریق کاهش SREBP-1c، تجمع چربی را در دیواره عروقی کاهش دهد. این موضوع به جلوگیری از آترواسکلروز (تصلب شرائین) و بهبود سلامت عروقی کمک میکند.
تنظیم سطح کلسیم سلول های قلب و قدرت انقباض: cAMP نقش مهمی در سیگنال‌دهی داخل سلولی و تنظیم انقباض عضلات عروقی دارد. زالزالک می‌تواند سطح cAMP را تغییر دهد و سیگنال‌های کلسیمی را تنظیم کند، که این امر در تنظیم فشار خون و بهبود وضعیت عروق مؤثر است.
محافظت از اندوتلیوم: افزایش نفوذپذیری اندوتلیوم عروق منجر به ادم می شود. زالزالک با تاثیر بر فاکتور های اصلی دخیل در نفوذپذیری رگ، مثل اتصالات چسبنده، اسکلت سلولی اکتین و دستگاه انقباضی، باعث محافظت از اندوتلیوم می شود.
اثر ضد تجمع پلاکت ها: زالزالک منجر به افزایش زمان خون ریزی، کاهش تراکم و تجمع پلاکت ها و کاهش مقدار ترومبوکسان B2 در سرم می شود.
بطور کلی داروی گیاهی نیگروس می تواند با بهبود عملکرد و قدرت سیستم قلبی و عروقی طیور در پیشگیری از بروز افزایش فشار خون ریوی و بدنبال آن مرگ ناگهانی طیور جلوگیری کند. دوز مصرف پیشنهادی محصول 250 تا 500 سی سی در 1000 لیتر آب آشامیدنی طیور می باشد.
