بیماری بورس عفونی یا همان گامبورو یک عفونت ویروسی به شدت مسری است که توسط ویروس های جنس ایوی بیرناویروس (Avibirnavirus) ایجاد می شود. این ویروس لنفوسیت های (سلول های دخیل در ایمنی) بورس فابریسیوس، لوزه ها و طحال را از بین می برد. نام گامبورو از منطقه ای که بیماری اولین بار در سال 1962 میلادی در آنجا شناسایی شد، گرفته شده است. این بیماری ماکیان، بوقلمون و اردک ها را درگیر می کند و معمولا تا قبل از 6 هفتگی اتفاق می افتد. شروع این بیماری می تواند ناگهانی باشد و اهمیت اقتصادی بالایی دارد.
اپیدمیولوژی بیماری گامبورو
بیماری بورس عفونی در سراسر دنیا در طیور جوان دیده می شود. این بیماری به شدت مسری است و ویروس عامل بیماری همراه با فضولات پرنده دفع شده و سبب انتقال بیماری گامبورو می شود. شیوع بیماری در گله معمولا 100% است و بسته به سویه ویروس و نژاد پرنده می تواند بین 5 تا 60% تلفات ایجاد کند. هم چنین شدت بیماری و تلفات در طیور تخم گذار بیشتر از گوشتی است. بیشترین حساسیت جوجه ها به بیماری گامبورو در سن 3 تا 6 هفتگی است.
علائم بالینی بیماری گامبورو
علائم بالینی بیماری گامبورو به سویه ویروس، نژاد پرنده، سن و وضعیت ایمنی آن بستگی دارد. ویروس بیماری بورس عفونی منجر به آسیب شدید و دائمی بورس فابریسیوس طیور و در نتیجه تضعیف ایمنی آنها می شود؛ بنابراین طیور به بیماری های دیگری مانند عفونت با سالمونلا، اشریشیا کلی (E.coli)، آدنوویروس، مایکوپلاسما و آیمریا (کوکسیدیوز) حساس می شوند و به واکسیناسیون نیز پاسخ خوبی نمی دهند.
بیماری بورس عفونی بسته به سن پرنده به دو شکل بالینی و تحت بالینی دیده می شود:
بیماری بالینی
فرم بالینی بیماری به صورت حاد در طیور به سن 3 تا 6 هفته دیده می شود و علاوه بر آسیب شدید بورس فابریسیوس، علائمی از قبیل افسردگی، بی اشتهایی، اسهال، پرهای ژولیده، لرزش و کم آبی هم دیده می شود.
بیماری تحت بالینی
بیماری تحت بالینی قبل از سن 3 هفتگی در جوجه ها ایجاد می شود و تضعیف ایمنی شدید ایجاد می کند ولی هیچ علائم بالینی دیگری دیده نمی شود.
بیشتر عفونت هایی که در گله اتفاق می افتند از نوع تحت بالینی بوده که از نظر اقتصادی هم اهمیت بیشتری دارند.
علائم کالبدگشایی در بیماری گامبورو
- تورم بورس فابریسیوس و حضور مواد زرد رنگ روی آن
- خون ریزی در سطوح سروزی و مخاطی
- پرخونی و خون ریزی در عضلات سینه و ران
- تحلیل بورس فابریسیوس بدون هیچ ضایعه ماکروسکوپی دیگری روی آن که در صورت عفونت با برخی از سویه های ویروس بیماری بورس عفونی دیده می شود
در پرنده هایی که از این عفونت جان سالم به در ببرند به دلیل تخریب و عدم بازسازی فولیکول های بورس فابریسیوس، این اندام به صورت کوچک و تحلیل رفته دیده می شود.
تشخیص بیماری گامبورو
تشخیص بیماری بورس عفونی در گله همیشه راحت نیست. گرفتن تاریخچه گله و مشاهده علائم بالینی و کالبدگشایی می توانند در تشخیص بیماری کمک کننده باشند اما جوجه های کمتر از 3 هفته معمولا هیچ گونه علائم بالینی نشان نمی دهند. کالبدگشایی هم اگر در مراحل اولیه بیماری انجام شود، ضایعات شاخص گامبورو روی بورس فابریسیوس دیده می شوند و به تشخیص کمک می کنند اما اگر کالبدگشایی دیرتر انجام شود؛ ضایعات بورس مشابه با بیماری های دیگری مانند مارک خواهد بود. هم چنین ممکن است برای تشخیص نیاز به آزمایش های سرمی و جداسازی ویروس باشد.
کنترل بیماری گامبورو
معمولا برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد؛ بنابراین پیشگیری و کنترل آن از اهمیت بیشتری برخوردار است. یکی از داروهایی که می تواند در کنترل گامبورو نقش داشته باشد، ایمونوپروپوفیت است. این محصول حاوی عصاره های اکیناسه (سرخارگل)، شیرین بیان و پروپولیس است و منجر به تقویت ایمنی سلولی و همورال می شود و حساسیت طیور به سایر بیماری ها، در اثر تضعیف ایمنی، و تلفات را کاهش می دهد. هم چنین دفع و انتشار ویروس را کم کرده و از انتشار بیماری جلوگیری می نماید. به علاوه با افزایش تولید آنتی بادی ها منجر به بهبود پاسخ به واکسیناسیون می شود.
برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
