پرورش آبزیان؛ بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش ضریب تبدیل غذایی با استفاده از کوکسی فیت

در سراسر دنیا، تقاضای مردم برای غذا در حال افزایش است. محصولات حیوانی، منبعی غنی از انرژی، پروتئین و ریزمغذی ها می باشند که سبب افزایش تمایل مردم به استفاده از آنها می گردد. رایج ترین مبنایی که برای تخمین بازدهی تولیدات حیوانی در سراسر دنیا استفاده می شود ضریب تبدیل غذایی یا FCR است که به معنای نسبت غذای مصرفی به وزن زنده می باشد. با توجه به این معیار، خوراک مصرف شده در آبزیان و طیور به طور موثری به توده بدنی تبدیل می شود، به طوری که ضریب تبدیل غذایی آنها از دام کمتر  می باشد.

صنعت پرورش آبزیان در طی چند سال اخیر رشد و پیشرفت چشمگیری داشته و در زمره صنایع مهم اقتصادی قرار گرفته است. سیستم های پرورش متراکم در صنعت پرورش آبزیان در همه جای دنیا در حال افزایش اند. اما در این سیستم ها اغلب مشکلاتی نظیر بیماری ها و …. رخ می دهند که منجر به خسارات اقتصادی شدیدی می شوند.

التهاب روده یکی از شایع ترین بیماری ها در سیستم های پرورش متراکم آبزیان می باشد. روده ها محل اصلی هضم و جذب مواد مغذی و سدی محکم در مقابل عوامل عفونی و توکسین ها می باشند. از طرفی دستگاه گوارش، به خصوص در آبزیان، بیشتر از سایر دستگاه ها با محیط خارج و آلودگی ها ارتباط مستقیم دارد و محل اصلی ورود عفونت های باکتریایی، ویروسی و انگلی است که خطر اصلی برای بازدهی تولید آبزیان محسوب می شوند. هم چنین، عوامل متعددی می توانند سبب القای استرس های اکسیداتیو روده ای، اختلالات مورفولوژی و اختلال در عملکرد سد روده ای شده و از این طریق جذب مواد مغذی را کاهش و پاسخ های التهابی روده را افزایش دهند. التهاب روده با تکثیر برخی باکتری های پاتوژن همراه است که منجر به بدتر شدن وضعیت سد روده ای و التهاب می شود.

درمان های رایج به کمک داروهای دامپزشکی و آنتی بیوتیک ها تاثیر کمی دارند و تنها سبب افزایش مقاومت باکتری ها به این ترکیبات و از بین بردن فلور باکتریایی مفید می شوند.  مشکل دیگری که این ترکیبات دارند، وجود باقیمانده های شیمیایی و آنتی بیوتیکی در محصولات آبزیان است که منجر به آلرژی و مسمومیت در انسان می شوند. بنابراین، نیاز به پیدا کردن جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک ها و داروهای شیمیایی به شدت احساس می شود. ترکیبات گیاهی و طبیعی به دلیل ارزان و در دسترس بودن، نداشتن باقیمانده دارویی و عدم ایجاد مقاومت، توجه های زیادی را به خود جلب کرده اند.

به طور کلی، در سراسر دنیا یکی از هدف های اصلی در صنعت پرورش آبزیان، به حداکثر رساندن بازدهی تولید و دستیابی به سود بالا می باشد. بنابراین حفظ سلامت و تقویت عملکرد گوارشی به منظور بهبود هضم و جذب و ضریب تبدیل غذایی امری ضروری است. برای این منظور می توان از محصول کاملا گیاهی کوکسی فیت استفاده نمود. امروزه ترکیبات طبیعی و گیاهی به دلیل ویژگی ها و پتانسیل آنها در تقویت سلامت روده و جلوگیری از عفونت ها مورد توجه قرار گرفته اند. کوکسی فیت بر پایه ترکیبات موثره موجود در جَفت بلوط (Oak Gall)، سیر و آرتمیزیا آنوا (Artemisia annua) فرموله و به صورت پودر مخلوط در خوراک عرضه شده است. در ادامه مکانیسم اثر اجزای آن شرح داده خواهد شد.

اثرات جفت بلوط بر بهبود سلامت دستگاه گوارش و FCR

تانن مهم ترین ماده موثره موجود در جفت بلوط می باشد. در ابتدا تانن ها به عنوان مواد ضد تغذیه ای شناخته می شدند و به دلیل طعم گس آنها، مشکلاتی از نظر دلچسبی غذا هم ایجاد می کردند.  اما امروزه با شناخت بهتر تانن ها، مشخص شده است که استفاده صحیح و مقادیر مشخص آنها نه تنها مشکلی ایجاد نمی کند، بلکه اثرات مثبت فراوانی از قبیل اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی نیز دارند.

در صنعت پرورش آبزیان از تانن های قابل هیدرولیز (Hydrolysable Tannin=HT) و متراکم (Condensed Tannin=CT) استفاده می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف تانن می تواند منجر به تنظیم عملکرد روده و تحریک ترشح آنزیم های گوارشی در آبزیان شود. تانن با افزایش فعالیت آنزیم تریپسین موجب افزایش فراهم زیستی مواد مغذی و جذب آنها می شود. هم چنین تانن ها مشابه پری بیوتیک ها عمل کرده و باکتری های مفیدی مثل لاکتوباسیلوس ها و بیفیدوباکتریوم ها را نیز افزایش می دهند و با بهبود اکوسیستم میکروبی روده، سبب تقویت سلامت آن می شوند. به علاوه شاخص های ایمنی بچه ماهی ها را نیز بهبود می بخشند و اثرات آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی علیه پاتوژن هایی نظیر آئروموناس و استرپتوکوکوس ها نیز دارند و در کل با حفظ سلامت دستگاه گوارش منجر به بهبود عملکرد رشد و سلامت عمومی آبزیان می شوند.

در آبزیانی که درگیر التهاب روده شده اند، به دلیل تغییر در مورفولوژی مخاط روده (ارتفاع ویلی و عمق کریپت) هضم و جذب مواد مغذی مختل می شود. هم چنین نوتروفیل های موجود در محل، مواد سمی موجود در گرانول هایشان را که شامل گونه های فعال اکسیژن و نیتروژن و هیدرولاز ها می باشند را آزاد می کنند. اما این ترکیبات تفاوتی بین باکتری های پاتوژن و غیر پاتوژن، از جمله فلور میکروبی قائل نشده و همه آنها را از بین می برند. به علاوه التهاب روده می تواند منجر به تکثیر باکتری های پاتوژن شود. بنابراین واکنش های التهابی روده سبب به هم خوردن تعادل فلور میکروبی روده می شوند. فلور میکروبی روده نقش قابل توجهی در حفظ سلامتی، سنتز و جذب ویتامین و سایر مواد مغذی، تولید اسید های چرب کوتاه زنجیر، جذب چربی، تنظیم گلوکز میزبان، متابولیسم انرژی، توسعه و همئوستاز ایمنی عمومی و مخاطی دارد و نقشی حیاتی در مقاومت ماهی ها به پاتوژن ها ایفا می کند. تانن ها می توانند ترکیب فلور میکروبی را تغییر بدهند؛ به طوریکه تعداد باکتری های مفید و باکتری هایی که با التهاب کاهش پیدا می کنند، را مجددا افزایش می دهند و با افزایش تنوع فلور میکروبی، هضم و جذب را بهبود می بخشند.

استفاده از تانن در آبزیان مبتلا به التهاب روده، همچنین موجب کاهش التهاب، بهبود مورفولوژی روده، القای بازسازی غشای پایه و ضخیم کردن ویلی ها و تنظیم بیان برخی سایتوکاین های دخیل در پاسخ التهابی می گردد. در حقیقت مصرف تانن در آبزیان، بیان سایتوکاین پیش التهابی اولیه COX2 را کاهش و اینترلوکین 10 که یکی از مهم ترین سایتوکاین های ضد التهابی می باشد، را افزایش می دهد. هم چنین تانن مقدار لیپوپلی ساکارید ها در گردش خون، که حتی در مقادیر کم می توانند منجر به پاسخ های التهابی شوند، را کاهش می دهد.

تانن ها می توانند با تنظیم فلور میکروبی ، مهار آنزیم های میکروبی و یا تشکیل کمپلکس با اجزای دیواره سلولی با باکتری های پاتوژن مبارزه کنند.

افزودن تانن به خوراک میگو ها نیز سبب افزایش تعداد کل هموسیت ها می شود. هموسیت ها مدیاتور اولیه پاسخ سلولی در سخت پوستان هستند و نقش آنها شامل فاگوسیتوز، تولید رادیکال های فعال اکسیژن، ترمیم زخم و … می باشد. افزایش تعداد کل هموسیت ها سبب تقویت ایمنی و افزایش مقاومت میگو ها در برابر عفونت ها در طول دوره پرورش می گردد. به علاوه مصرف تانن در میگو ها، منجر به تقویت فعالیت لیزوزیم نیز می گردد. لیزوزیم در بی مهرگان یکی از شاخص های اولیه برای ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی ذاتی آنهاست و به عنوان یک پروتئین ضد میکروبی عمل می کند. در مجموع افزودن تانن به خوراک میگو ها سبب بهبود عملکرد رشد، ظرفیت آنتی اکسیدانی، تنظیم ایمنی و مقاومت در برابر عفونت ها نظیر ویبریو پاراهمولیتیکوس می شود. علاوه بر اثرات تانن بر ایمنی میگو ها، افزودن تانن به خوراک آنها با تقویت جذب مواد مغذی و سلامت آنها، ضریب تبدیل غذایی و رشد را نیز بهبود می بخشد. مصرف تانن در خوراک سبب افزایش سطح جذب روده و در نتیجه تقویت جذب مواد مغذی و استفاده بهتر از آنها می گردد. هم چنین تعداد سلول های R هپاتوپانکراس نیز افزایش می یابد. این سلول ها در جذب مواد مغذی و تولید آنزیم های گوارشی نقش دارند و افزایش آنها سبب استفاده بهتر از مواد مغذی و بهبود وضعیت سنتز پروتئین در کبد و در نتیجه افزایش رشد میگو ها می گردد.

چربی ها و کربوهیدرات های قابل هضم از جمله منابع انرژی در جیره ماهی ها می باشند. اما تجمع بیش از حد چربی در بافت های ماهی ارزش غذایی آن را تحت تاثیر قرار می دهد و با اکسیداسیون و پراکسیداسیون چربی، سلامت ماهی را نیز مختل می کند. با این حال مصرف تانن تجمع بیش از حد لیپید در عضلات را کاهش می دهد که احتمالا به دلیل کاهش قابلیت هضم لیپید از طریق مهارفعالیت لیپاز می باشد. هم چنین سطوح کلسترول سرم را نیز کم می کند.

در مقایسه با چربی ها، کربوهیدرات ها منبع انرژی ارزان تر و در دسترس تری برای آبزیان هستند. تانن ها سبب افزایش فعالیت آمیلاز و میزان گلیکوژن در عضله و هپاتوپانکراس می شوند که نشان دهنده بهبود هضم و تجمع کربوهیدرات می باشد.

 

اثرات آرتمیزیا آنوا بر بهبود سلامت دستگاه گوارش و FCR

آرتمیزینین ماده موثره موجود در گیاه آرتمیزیا آنوا می باشد. آرتمیزینین به طور طبیعی دارای اثرات ضد باکتریایی، آنتی اکسیدانی، ضد ویروسی، ضد التهابی و تنظیم ایمنی می باشد. به علاوه عصاره آرتمیزیا قادر به تقویت قابلیت آنتی اکسیدانی، تنظیم فلور میکروبی روده، بهبود عملکرد رشد و میانگین وزن روزانه در آبزیان می باشد و مقاومت آنها در برابر بیماری ها را افزایش می دهد. هم چنین باعث افزایش مقاومت میگو ها در برابر ویبریو پاراهمولیتیکوس، که از جمله بیماری های گوارشی زیان بار است، می شود. به علاوه پاسخ های ایمنی را تقویت می کند و منجر به سلامت روده نیز می گردد.

به علاوه مصرف آرتمیزینین زیست پذیری آنزیم های گوارشی آمیلاز، لیپاز و تریپسین را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. بنابراین می توان گفت آرتمیزینین با افزایش فعالیت آنزیم های گوارشی می تواند منجر به بهبود جذب و افزایش رشد گردد.

افزودن آرتمیزیا آنوا به خوراک آبزیان می تواند باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی آنها شود و میزان مالون دی آلدهید یا MDA، که شاخصی برای پراکسیداسیون چربی محسوب می شود، و شدت استرس اکسیداتیو را در شرایطی که میزان آمونیاک در محیط بالاست، کاهش می دهد.

لیزوزیم با تجزیه دیواره سلولی باکتری، منجر به مرگ آن می شود واز این طریق با ایمنی ماهی ها در ارتباط است. مصرف آرتمیزینین، فعالیت لیزوزیم را هم افزایش می دهد و با افزایش این آنزیم های غیر اختصاصی ایمنی، اثرات مثبتی بر ایمنی ماهی گذاشته و سلامت آن را تامین می کند.

در روده ماهیان آب شور، راسته پروتئوباکتری ها و فوزوباکتری ها فلور میکروبی غالب هستند. اکثر گونه های پروتئوباکتری ها با توجه به شرایط می توانند پاتوژن باشند و مقادیر زیاد و بیش از حد آنها در پستانداران می توانند مشکلاتی از قبیل چاقی مفرط، سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری التهابی روده را ایجاد کنند. مصرف آرتمیزینین در آبزیان می تواند تعداد این باکتری ها را کم کند و در نتیجه انتظار می رود که ریسک بیماری های روده ای در آنها نیز کم شود. هم چنین در سطح جنس نیز، فراوان ترین جنس در روده آبزیان ویبریو ها هستند که این ها نیز با توجه به شرایط می توانند بیماریزا باشند و افزایش آنها در روده می تواند شانس بیماری در ماهی را افزایش داده و  خسارات سنگینی به سیستم های متراکم پرورش آبزیان وارد کند. آرتمیزینین تعداد این باکتری های پاتوژن را نیز در روده ماهی ها کاهش می دهد.

بر اساس مطالعات، آرتمیزینین موجود در گیاه آرتمیزیا آنوا نیز دارای اثر ضد باکتریایی در حد آنتی بیوتیک تجاری استرپتومایسین است و می تواند به عنوان یک ترکیب ضد میکروبی وسیع الطیف به کار رود. هم چنین آرتمیزینین در پیشگیری از ویرمی بهاره کپورماهیان (SVC) که یک عفونت ویروسی می باشد و منجر به التهاب روده می شود، نیز موثر است.

بنابراین آرتمیزینین با داشتن اثرات ضد باکتریایی، آنتی اکسیدانی، ضد ویروسی، ضد التهابی، تنظیم ایمنی و فلور میکروبی روده آبزیان و تحریک فعالیت آنزیم های گوارشی آنها سبب بهبود سلامت و عملکرد دستگاه گوارش شده و در نتیجه به رشد آبزیان کمک می کند.

اثرات سیر بر بهبود سلامت دستگاه گوارش و FCR

در پرورش آبزیان، مصرف سیر موجب تقویت رشد، ایمنی، تحریک اشتها و تقویت کنترل پاتوژن های باکتریایی و قارچی می گردد. هم چنین کیفیت گوشت ماهیان را نیز بهبود می بخشد. این اثرات مثبت سیر ناشی از حضور ترکیبات ارگانوسولفور مختلف از جمله آلیسین می باشد.

آلیسین قدرتمندترین ترکیب موجود در سیر است که به طور مستقیم انگل ها را می کشد. به علاوه مطالعات بسیاری نشان داده اند که آلیسین قادر به از بین بردن طیف وسیعی از پاتوژن ها از جمله قارچ ها، باکتری ها و حتی ویروس ها نیز می باشد. به علاوه با افزایش سنتز لنفوسیت ها، آزادسازی سایتوکاین ها، فعالیت سلول های کشنده طبیعی و فاگوسیتوز سبب تقویت ایمنی در آبزیان نیز می گردد.

سیر از قدیم برای بهبود رشد و افزایش مقاومت بسیاری از آبزیان استفاده می شده است. افزایش قابل توجه وزن گیری، بهبود بازدهی خوراک، ضریب بازدهی پروتئین (PER) و نرخ رشد اختصاصی (SGR) در آبزیان پس از افزودن سیر به خوراک آنها مشاهده شده است.

 گزارش های زیادی وجود دارند که آلیسین موجود در سیر را به عنوان محرک رشد معرفی کرده اند. ترکیبات ارگانوسولفور موجود در سیر مانند آلیسین باعث ایجاد بوی مطبوع برای آبزیان و تحریک آنها به مصرف بیشتر خوراک می گردد. هم چنین افزودن سیر به خوراک آبزیان منجر به افزایش نرخ زنده ماندن و بهبود FCR آنها می شود. سیر با محافظت از آبزیان در برابر بیماری ها منجر می شود تا آنها انرژی خود را بیشتر صرف رشد  کنند تا مقابله با عوامل بیماری زا.

افزودن سیر به خوراک میگو ها نیز علاوه بر اینکه منجر به بهبود عملکرد رشد آنها می شود، اثر مثبتی بر ترکیب عضله آنها نیز می گذارد.

آلیسین می تواند موجب بهبود حرکات گوارشی و تنظیم ترشح آنزیم های مختلف و در نتیجه بهبود عملکرد هضم و جذب مواد مغذی شود. به علاوه با تقویت عملکرد فلور میکروبی روده هم می تواند هضم و جذب را بهبود بخشد و از این طریق استفاده از انرژی را افزایش داده و منجر به تقویت رشد می شود. با اینکه آلیسین علیه باکتری های مضر و بیماری زا خاصیت ضد باکتریایی دارد، اما تعداد باکتری های مفید را افزایش می دهد.

آلیسین قادر است با ویتامین B1 واکنش داده تا آلیتیامین به وجود بیاورد. آلیتیامین در مقایسه با ویتامین B1 پایدار تر است و قابلیت هضم بهتری هم دارد. هم چنین اثر تخریبی تیامیناز را هم مهار کرده و منجر به تامین مقدار کافی ویتامین B1 برای ماهی و تحریک رشد آن می شود.

در مجموع می توان گفت که مواد موثره موجود در ترکیبات محصول کوکسی فیت، با تقویت و حفظ سلامت دستگاه گوارش منجر به تقویت عملکرد هضم و جذب مواد مغذی شده و به بهبود رشد، وزن گیری و FCR آبزیان کمک می کند. هم چنین کوکسی فیت به دلیل عدم ایجاد مقاومت و نداشتن باقیمانده دارویی می تواند جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک ها و سایر دارو های شیمیایی باشد.

مقدار و نحوه مصرف:

0.5 کیلوگرم در تن خوراک

برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.