فاسیولوزیس (Fasciolosis) یا کپلک از جمله بیماری های انگلی مشترک بین انسان و دام است. عامل این بیماری، کرم های پهن فاسیولا هپاتیکا (Fasciola hepatica) و ژیگانتیکا (F. gigantica) هستند که فاسیولا هپاتیکا شایع ترین گونه است و اغلب گاو و گوسفند و بز و حتی انسان را درگیر می کند.
چرخه زندگی
تخم انگل از مدفوع میزبان وارد آب های شیرین محیطی می شود و بعد نوزاد آن وارد بدن نوعی حلزون می شود و لارو کامل تر آن تحت عنوان سرکر از بدن حلزون خارج می شود و در آب شناکنان به سمت گیاهان اطراف برکه یا جوی آب می رود و دور آن را لایه مقاومی می گیرد و از این پس متاسرکر نامیده می شود. در نهایت دام یا انسان با خوردن متاسرکر موجود روی این گیاهان، درگیر می شوند. سپس انگل در دوازدهه مستقر شده و در آنجا به کرم بالغ تیدبل می شود و در نهایت به مجاری صفراوی و کبد حمله می کند و باعث بیماری می شود.
علائم بالینی بیماری
- تب
- درد شکمی
- بزرگ شدن کبد و غیر طبیعی شدن تست های کبدی
- کم خونی
- یرقان
هم چنین در دام های آلوده انگل در کبد حضور دارد و باعث از بین رفتن سلول های کبدی می شود و در فرم مزمن بیماری هم فیبروز گسترده و خون ریزی در کبد و ضخیم شدن مجاری صفراوی مشاهده می شود.
درمان
برای درمان می توان از داروهای ضد انگل که بر کرم های پهن موثرند مثل تریکلابندازول و رافوکساناید، به منظور از بین بردن انگل، استفاده کرد. هم چنین می توان از محصول کاملا طبیعی و گیاهی هپامارین هم برای بهبود ضایعات کبدی ناشی از این انگل استفاده کرد. این محصول حاوی عصاره گیاه خار مریم (سیلیمارین) است. در اصل سیلیمارین ماده موثره اصلی موجود در گیاه خار مریم است که باعث افزایش پروتئین سازی و تحریک بازسازی سلول های کبدی می شود.همین طور جلوی تبدیل سلول های کبدی به میوفیبروبلاست را هم می گیرد و در نتیجه از فیبروز و سیروز کبدی هم جلوگیری می کند. به علاوه خواص آنتی اکسیدانی هم دارد که باعث محافظت از کبد و مجاری صفراوی می شود.
